Τραυματισμός του Προσθίου Χιαστού Συνδέσμου

Τί είναι ο Πρόσθιος Χιαστός Σύνδεσμος;

ΠΧΣ είναι τα αρχικά του Προσθίου Χιαστού Συνδέσμου. Ο ΠΧΣ είναι ένας από τους 4 κυριότερους σταθεροποιητικούς συνδέσμους του γόνατος. Είναι ένα «χοντρό σχοινί» που συνδέει την κνήμη με τον μηρό και προστατεύει την κνήμη από την υπέρμετρη μετατόπισή της προς τα εμπρός σε σχέση με τον μηρό. Όταν ο ΠΧΣ δεχθεί μεγαλύτερα φορτία από αυτά που μπορεί να αντέξει τραυματίζεται και οι ίνες από τις οποίες αποτελείται σπάνε. Σε αυτή την περίπτωση η σοβαρότητα του τραυματισμού εξαρτάται από τον αριθμό των ινών που κόβονται. Δυστυχώς οι κομμένες ίνες δεν επουλώνονται και τις πιο  πολλές φορές ο τραυματισμός αυτός οδηγεί σε μεγάλη αστάθεια του γόνατος. Η χειρουργική αποκατάσταση του ΠΧΣ είναι μια συνηθισμένη επέμβαση στις μέρες μας και με τη χρήση του αρθροσκοπίου έχουν ελαχιστοποιηθεί και οι επιπλοκές.

Πώς τραυματίζεται ο ΠΧΣ;

Ένας από τους πιο συνηθισμένους μηχανισμούς τραυματισμού του ΠΧΣ είναι η απότομη άσκηση φορτίου στο γόνατο με ταυτόχρονη στροφική κίνηση. Αυτό συμβαίνει κυρίως κατά τη διάρκεια της αθλητικής δραστηριότητας (ποδόσφαιρο, μπάσκετ, σκι, βόλλεϋ κλπ) και έχει παρατηρηθεί ότι ο εν λόγω σύνδεσμος τραυματίζεται τόσο σε επαφή όσο και σε μή επαφή με κάποιον αντίπαλο παίκτη.

Ποιά είναι η σωστή διάγνωση του ΠΧΣ;

Καταρχήν απαραίτητη κρίνεται η επίσκεψη σε έναν έμπειρο ιατρό στις αθλητικές κακώσεις και η λεπτομερής εξέταση του ασθενή. Τις πιο πολλές φορές ο ιατρός κάνει ακριβή διάγνωση της κατάστασης μόνο από το ιστορικό και την κλινική εξέταση. Όμως, πολλές φορές λόγω του οιδήματος που εμφανίζεται μετά τον τραυματισμό και λόγω πιθανών συνοδών βλαβών, η κλινική εξέταση παρουσιάζει κάποιες δυσκολίες. Σε αυτές τις περιπτώσεις ο περαιτέρω έλεγχος με Μαγνητική Τομογραφία κρίνεται απαραίτητος.

Πρέπει να χειρουργηθώ;

Είναι η πιο συνηθισμένη ερώτηση του ασθενή όταν διαγνωστεί ότι έχει υποστεί μια ρήξη ΠΧΣ. Η απάντηση ποικίλει από άτομο σε άτομο. Είναι πολλοί οι παράγοντες που πρέπει να ληφθούν υπόψη τόσο από τον γιατρό όσο και από τον ασθενή πριν αποφασιστεί η αντιμετώπιση του τραυματισμού. Αυτοί οι παράγοντες περιλαμβάνουν το επίπεδο δραστηριότητας, την ηλικία, το επάγγελμα και τις απαιτήσεις του ασθενή από το πόδι του. Επίσης, είναι πολύ σημαντικό αν υπάρχουν συνοδές βλάβες (πχ ρήξη μηνίσκου ή έσω πλαγίου συνδέσμου) και σε τί επίπεδο χαλάρωσης έχει πέσει η άρθρωση μετά την απώλεια του συνδέσμου. Ο σημαντικότερος όμως παράγοντας είναι το επίπεδο λειτουργικότητας της άρθρωσης. Αν δηλ. αισθάνεται ο ασθενής ικανός να επιτελέσει σε ικανοποιητικό γι αυτόν  βαθμό τόσο τις καθημερινές όσο και τις αθλητικές του δραστηριότητες. Σε διαφορετική περίπτωση η εγχείρηση κρίνεται απαραίτητη.

  Πώς γίνεται η εγχείρηση του ΠΧΣ;

Σήμερα εφαρμόζονται από τους χειρουργούς πολλές διαφορετικές μέθοδοι για τη χειρουργική αποκατάσταση του ΠΧΣ. Στο ερώτημα ποιά είναι η κατάλληλη χειρουργική μέθοδος υπάρχουν πολλές απαντήσεις. Μία από αυτές είναι «αυτή που ξέρει να εκτελεί καλύτερα ο γιατρός». Όταν όμως ο γιατρός γνωρίζει καλά όλες τις τεχνικές τότε η απάντηση στο εν λόγω ερώτημα είναι «ο γιατρός κρίνει ποιά είναι η κατάλληλη τεχνική για τον ασθενή του». Κατά την επέμβαση ο γιατρός αφαιρεί τον σπασμένο σύνδεσμο, παίρνει το κατάλληλο κατά την κρίση του μόσχευμα (οπίσθιους μηριαίους, επιγονατιδικό τένοντα, συνθετικό) και το τοποθετεί στη θέση που ήταν ο ΠΧΣ. To μόσχευμα σταθεροποιείται, οι πιθανές συνοδές βλάβες (πχ μηνίσκος) αποκαθίστανται, η άρθρωση καθαρίζεται και η επέμβαση ολοκληρώνεται. Η διάρκεια της επέμβασης είναι περίπου 45-50 λεπτά και ο ασθενής παραμένει στο νοσοκομείο για μία νύκτα.

Τι γίνεται μετά την εγχείρηση;

1. Θα πάρετε παυσίπονα σύμφωνα με τις οδηγίες του γιατρού.
2. Θα προμηθευτείτε ειδικό λειτουργικό νάρθηκα
3. Θα εκπαιδευτείτε από έναν ειδικό φυσικοθεραπευτή να χρησιμοποιείτε πατερίτσες και να εκτελείτε μια σειρά απλών ασκήσεων στο σπίτι.
4. Θα φορτίζετε σταδιακά το γόνατο μέχρι την πλήρη φόρτιση.
5. Θα τοποθετείτε πάγο στο γόνατα για 15 λεπτά 5-6 φορές την ημέρα.
6. Θα επανεξεταστείτε από τον γιατρό 7-10 ημέρες καθώς και 6 εβδομάδες, 3 μήνες και 6 μήνες μετά την εγχείρηση αλλά και οποτεδήποτε το επιθυμείτε εσείς.
7. Θα ξεκινήσετε φυσικοθεραπεία όσο το δυνατόν νωρίτερα. Η φυσικοθεραπεία είναι ένα ιδιαίτερα ζωτικό κομμάτι της αποκατάστασης της ρήξης του ΠΧΣ και πρέπει να γίνεται από έμπειρους φυσικοθεραπευτές σε συνεργασία πάντα με το γιατρό σας.
8. Αν παρατηρήσετε ερυθρότητα στο χειρουργημένο σας γόνατο, αυξημένο πόνο ή αισθανθείτε ζεστή την άρθρωσή σας, επικοινωνήστε άμεσα με τον γιατρό σας.

• Φυσικοθεραπεία – Αποκατάσταση

Ο ιδανικός χρόνος να ξεκινήσει η αποκατάσταση είναι λίγα 24ωρα πριν το χειρουργείο με σκοπό την προετοιμασία του γόνατος για την εγχείρηση. Στόχοι είναι η επαναφορά της τροχιάς της κίνησης και η υποχώρηση του οιδήματος. Το πρόγραμμα μετά την εγχείρηση θα πρέπει να σχεδιαστεί από ειδικούς στην αποκατάσταση του ΠΧΣ φυσικοθεραπευτές οι οποίοι θα βρίσκονται σε συνεχή επικοινωνία με το γιατρό. Η αποκατάσταση θα πρέπει να περιλαμβάνει ασκήσεις δύναμης, αντοχής, εκρηκτικότητας, δεξιοτήτων, ποδήλατο, κολύμπι κλπ. Η οδήγηση ξεκινά στις 3 εβδομάδες το ποδήλατο στους 2 μήνες και το τρέξιμο περίπου στους 3 μήνες. Το μόσχευμα είναι ισχυρό και ικανό να αντεπεξέλθει σε αθλητικές δραστηριότητες στους 6 μήνες μετά την επέμβαση αφού έχει αποκατασταθεί η σιγουριά του ασθενή, η δύναμη, η εκρηκτικότητα και η αντοχή όλων των στοιχείων της άρθρωσης. Πάντως, το σύνηθες είναι ότι οι επαγγελματίες αθλητές επιστρέφουν στους 6 μήνες ενώ οι μη επαγγελματίες γύρω στους 8 λόγω μη συστηματικής αποκατάστασης.